Mury obronne
Wieluń jest jednym z 25 miast wymienionych w kronice Janka z Czarnkowa jako obwiedzionych za czasów Kazimierza Wielkiego murami obronnymi. Tworzył on wraz z m.in. „orlimi gniazdami” pas fortyfikacji strzegących południowo-zachodniej granicy Korony ciągnących się od Krakowa aż do Ostrzeszowa.
Wieluńskie fortyfikacje powstawały po pożarze miasta w 1335 r. stopniowo zastępując starsze umocnienia drewniano-ziemne, zapewne wtedy zbudowano też murowany zamek na miejscu wcześniejszej budowli.
Mury obronne Wielunia miały długość około 1200-1300 metrów i obejmowały teren miasta o powierzchni ok. 12 ha. Zbudowane zostały na planie nieregularnego owalu złożonego z prostych odcinków z kamienia wapiennego. Miały wysokość 8-8,5 m, o czym świadczy ślad na północnej ścianie Bramy Krakowskiej, zwieńczone były krenelażem.
Pierwotnie mury nie posiadały żadnych baszt i jedynie dwie bramy: Kaliską (Dąbrowską) od zachodu i Krakowską (Rudzką) od wschodu. W nich zbiegały dwie główne ulice miasta tworzące wrzeciono z rynkiem pośrodku.
Mury otoczone były dodatkowo fosą, na którą składały się uregulowane, istniejące tu wcześniej stawy i strumienie zasilane licznymi źródłami. Ponadto między fosą a murami znajdował się wał ziemny. Sama fosa miała szerokość dochodzącą do 40 metrów. Plan z 1799 r. wymienia ponadto osiem przejść przez fosę powstałych w XVII-XVIII w.
Fortyfikacje były remontowane już w XV w., m.in. po 1457 r., kiedy to książę oświęcimski Janusz spalił miasto wraz z zamkiem. Przy okazji którejś odbudowy w północno-wschodnim narożniku murów wybudowano basztę nazwaną później Męczarnią i murowaną Bramę Kaliską.
Na początku XIX w. zachowany był jeszcze cały obwód murów, przy czym były one w bardzo złym stanie. Plan regulacyjny miasta z 1823 r. zakładał rozbiórkę większości obwarowań, stąd też do naszych czasów zachowały się w niewielkiej części.
Przede wszystkim rozebrano dwie spośród trzech bram miejskich (Kaliską i Wrocławską) oraz zasypano fosę przeznaczając teren na ogrody i sady. Ostatnie jej fragmenty zasypane zostały przed I wojną światową (koło Bramy Krakowskiej) oraz w l. 30-tych XX w. (koło klasztoru franciszkanów).
Po II wojnie światowej odremontowano i odsłonięto większość zachowanych odcinków obwarowań (wzdłuż ulic Podwale, Ewangelickiej, Okólnej, Zamenhofa) oraz nadbudowano fundamenty zburzonych murów i Bramy Kaliskiej (rejon Nowego Rynku).
Galeria zdjęć
