Renesansowy Dwór na Wysokiej
Usytuowany na szczycie wzgórza, wśród starych drzew dawnego parku. Na skraju od wschodniej strony znajdują się zabudowania gospodarcze, od południowej spichlerz i wiata garażowa, dalej drewniany budynek dawnej szkoły wiejskiej przeniesiony z Naprawy (1870r.).
Jeśli ktoś chce pooddychać przez kilka godzin sielską atmosferą dawnej Polski, posłuchać opowieści o staropolskiej kulturze, o Kresach Wschodnich (Antoni Pilch pochodzi z Przemyśla), o tym co tam pozostawiła Rzeczpospolita Obojga Narodów i co jeszcze się tam zachowało, posłuchać muzyki średniowiecznej, renesansowej, barokowej, dworskiej, mieszczańskiej, ludowej a wreszcie religijnej – chrześcijańskiej łacińskiej, grecko-katolickiej, prawosławnej, protestanckiej i żydowskiej, to trudno znaleźć w Małopolsce lepsze miejsce.
Dwór powstał po roku 1580 i najprawdopodobniej wybudowany został w związku z małżeństwem córki Spytka Wawrzyńca Jordana z wojewodą kaliskim Kasprem Zebrzydowskim. Stanowił wówczas lokalną rezydencję i ośrodek zarządzania czterema wsiami, jakie Anna, córka kasztelana krakowskiego otrzymała w spadku. Były to Wysoka, Naprawa, Skawa i Malejowa. Wszystkie cztery wsie widać ze wzgórza (580 m n.p.m.), na którym posadowiono dwór. Budowli z kamienia nadano charakter obronny tzw. kamienny, wzniesiono ją na planie kwadratu i wzmocniono podporami w każdym narożniku.
Ze względu na peryferyjne położenie (6 km od granicy z Węgrami) dwór rzadko był zamieszkiwany przez właścicieli, m. in. Stadnickich czy Larischów ze Śląska, którzy mieli inne okazalsze rezydencje. Najprawdopodobniej gospodarowali w nim zarządcy. Tak było na pewno w latach 1846 – 90, kiedy to wdowa Ludwika z Żeleńskich Borowska wyszła po raz drugi za mąż za hrabiego Wężyka z pobliskiej Paszkówki. Dwór przekształcono wówczas w spichlerz. Później, aż do roku 1945 gospodarowali tu w imieniu Żeleńskich z węgierskiej linii rodu kolejni zarządcy, m.in. Porlerecky.
W dniach 1 - 2 września 1939 podczas zaciętej bitwy pomiędzy 10 Brygadą Kawalerii Zmotoryzowanej a oddziałami Korpusu Pancernego Wehrmachtu na dwór spadła bomba i częściowo go zniszczyła. Niemcy spalili dworską kaplicę i całą wieś (ok. 145 domów). Po drugiej stronie szosy ze Spytkowic do Jordanowa na skraju lasu znajduje się pomnik upamiętniający tę bitwę i cmentarzyk z kilkunastoma mogiłami.
Odbudowany jeszcze podczas okupacji dwór po wojnie został przejęty przez państwo. Początkowo mieściła się w nim szkoła, z czasem zaczął popadać w ruinę. Na początku lat 90. XX wieku dwór kupił muzyk – lutnista z Krakowa Antoni Pilch. Budowli przywrócił charakter renesansowo – barokowej rezydencji szlacheckiej i uczynił z niej ośrodek studiów nad kulturą, a zwłaszcza muzyką staropolską. We dworze kilkanaście razy w roku spotykają się muzycy grający na kopiach starych instrumentów – Bractwo Lutniowe i Akademia Tradycji. Antoni Pilch jest także organizatorem festiwali „Lutnie Świata”, których koncerty odbywają się w najpiękniejszych wnętrzach Małopolski, m.in. w starym kościele Św. Marii Magdaleny w Rabce – Zdroju.
Galeria zdjęć
