Historia Krasnegostawu
Początek miastu dał jedenastowieczny gród obronny Szczekarzew (Szczekarzów), który 1 marca 1394 r. uzyskał od Władysława Jagiełły prawa miejskie.
Nazwa Krasnystaw po raz pierwszy pojawiła się w dokumencie państwowym w 1462 r. Miasto obdarowano licznymi przywilejami w II połowie XIV wieku, wprowadzono wyposażone w silną władzę urzędy starościńskie. W 1490 r. biskup Maciej z Łomży przeniósł z Chełma do Krasnegostawu siedzibę diecezji chełmskiej, co podniosło znaczenie miasta jako lokalnego ośrodka handlowego. Rozwój Krasnegostawu został przejściowo zahamowany w 1524 r. przez ogromny pożar.
Obok znaczenia jako ośrodek handlowy miasto odgrywało dużą rolę lokalnego ośrodka oświatowego. Działała tutaj szkoła przykatedralna, w której pobierał nauki początkowe późniejszy kanclerz wielki koronny Jan Zamojski. W 1588 r. w krasnostawskim zamku osadzono arcyksięcia Maksymiliana Habsburga pretendenta do polskiej korony; tutaj odwiedzał księcia m.in. Zygmunt III Waza.
W latach 1602 - 1603 i 1630 - 1631 Krasnystaw nawiedziła zaraza, która spowodowała w dużym stopniu jego wyludnienie. Potem miasto także nie było oszczędzane. Najpierw niszczyły je wojska kozackie i szwedzkie (XVII w.), później wojska szwedzkie, saskie i moskiewskie (XVIII w.).
W 1688 r. Jezuici założyli w Krasnymstawie szkołę gramatyki, którą w 1720 r. podniesiono do rangi kolegium, czyli szkoły wyższej.
Po III rozbiorze Polski miasto znalazło się w granicach cesarstwa austriackiego a w 1809 r. włączono je do Księstwa Warszawskiego. 1811 r. zapisał się jako rok kolejnego ogromnego pożaru, który strawił południową pierzeję rynku i wiele innych budowli m.in. cerkiew św. Paraskiewy i ratusz.
W utworzonym w 1815 r. Królestwie Polskim, Krasnystaw został siedzibą władz obwodowych carskiej administracji. Podczas powstania styczniowego lokalnymi oddziałami dowodził m.in. Mikołaj Nieczaj - lekarz, Rosjanin pochodzący z Dubienki. Ujęty w czasie potyczki na mocy wyroku sądu wojennego rozstrzelony został w marcu 1863 r. w Krasnymstawie.
Po rewolucji 1905 r. (podczas, której w mieście odbywały się liczne manifestacje i strajki szkolne) na terenie miasta rozpoczęła działalność Polska Macierz Szkolna. Działalność tej organizacji doprowadziła do utworzenia biblioteki z czytelnią i amatorskiego teatru.
I wojna światowa przyniosła miastu kolejne pożary, co doprowadziło Krasnystaw do częściowego spalenia. 18 lipca 1915 r. wojska austriackie z grupy szturmowej gen. Arza wyrzuciły ostatecznie Rosjan z Krasnegostawu.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Krasnystaw znalazł się w województwie lubelskim i został stolicą powiatu.
Ludności Krasnegostawu nie ominęła pożoga wojenna. W pierwszych dniach września 1939 roku samoloty Luftwaffe zbombardowały stację kolejową i most na Wieprzu. W połowie września oddziały Wehrmachtu zajęły miasto, przeprawiły się przez Wieprz i opanowały prawy brzeg. Oddziały Wojska Polskiego stoczyły z nimi na wzgórzach Przedmieścia Zastawie i Góry zaciekłą walkę. Przegrana we wrześniu 1939 roku przygnębiła społeczeństwo Krasnegostawu jednak nie stracili oni wiary w odzyskanie niepodległości. Wszyscy wyrażali wolę walki z okupantem. Najbardziej spektakularną akcję przeprowadził w nocy z 19 na 20 września 1943 r. oddział BCh pod dowództwem Stanisława Sokołowskiego ps. „Rolnik”. Uwolniono wówczas około 300 więźniów z miejscowego więzienia. W lecie 1944 r. oddziały AK i BCh obwodu krasnostawskiego zostały zaangażowane do realizacji planu pod kryptonimem „Burza”. Oddziały AK i BCh wspólnie wyzwoliły Krasnystaw wyprzedzając wojska radzieckie. Dwa bataliony BCh dowodzone przez ppłk Jana Wojtala i mjr Stanisława Sokołowskiego w dniach 24 - 26 lipca 1944, zadały Niemcom duże straty.
28 lipca 1944 r. do Krasnegostawu wkroczyła Armia Czerwona, a następnie w sierpniu pojawiło się NKWD, komendantem miasta został mjr Wasilewski.
Okres powojenny to czas intensywnego rozwoju Krasnegostawu, który - do czasu reformy administracyjnej kraju w 1975 roku, był siedzibą powiatu. W 1990 roku odbywają się pierwsze demokratyczne wybory do samorządu terytorialnego. Od roku 1999 r. Krasnystaw znów staje się stolicą powiatu.
źródło www.krasnystaw.pl
