Portal Ławy Chlebowej z 1573 r.
Pierwsza informacja o ławkach chlebowych w Ząbkowicach Śl. pochodzi z dokumentu z 1345 r., gdzie wymienia się ich około 40 szt., znajdujących się w pobliżu ratusza.
Były to zapewne proste stoliki z daszkiem, dzisiaj nazywane kramami. W XVI w. za czasów panowania księcia Karola I Podiebradowicza, ten w dokumencie z 1530 r. zakazuje budowy nowych, drewnianych ławek, a istniejące nakazuje rozebrać. W tym czasie istniała już obok ratusza pierwsza, drewniana hala targowa, − tzw. Smatruz lub Smetterhaus. W 1576 r. rada miejska Zabkowic nakazała wybudowanie w miejscu drewnianej hali, nowej, kamiennej, trzynawowej budowli, nazwanej Ławą Chlebową.
Pierwszy wizerunek ławy posiadamy dopiero w poł. XVIII w. na rysunku F.B.Wernera, gdzie widoczna jest trójszczytowa budowla znajdująca się na północny wschód od ratusza. Parter tej budowli zajmowała trójnawowa hala ławy, do której prowadził ozdobny renesansowy portal, w kluczu którego znajdował się pozłacany precel z datą 1576 r. Hala była przykryta sklepieniem krzyżowym, posiadała wymiary: 75 x 20 m i zajmowała obecny wschodni trakt budynku Rynek 45 i zachodni trakt budynku Rynek 42.
Z kroniki Karola Ulkego dowiadujemy się, że ławą zarządzał Cech Piekarzy. Piekarze prowadzili swoją działalność w ławie chlebowej aż do 1815 r. Wówczas miasto sprzedało ten budynek w ręce prywatne i wówczas go przebudowano, dzieląc wnętrze.
W 1858 r. budynek, w którym znajdowała się ława chlebowa spłonął. W wyniku odbudowy zatarto jej renesansowe cechy i ponownie podzielono hale na kilka pomieszczeń użytkowych.
Pod koniec lat 20. XX w. w związku ze złym stanem technicznym budynku, ponownie przebudowano kamienicę. Wtedy też, architekt ząbkowicki Karl Weyrauch odkupił renesansowy portal wejściowy ławy i przeniósł go do swojej willi na ul. Legnickiej 17, gdzie znajduje się do dnia dzisiejszego.
Portal ławy z 1573 r. jest najlepszym dziełem renesansu w Ząbkowicach. Posiada piękny zwornik, na którym znajduje się ozdobny precel oraz data jego wykonania i równocześnie wykonania ławy – 1578 r. Na portalu widnieje kilka napisów. Na podstawie portalu znajduje się częściowo zatarty napis – Aus dem Ring 57 i data 1929, to data przeniesienia portalu w obecne miejsce.
Galeria zdjęć
