Joanna Żubr
Joanna Żubr (24 maja 1782 - 9 lipca 1852) nie urodziła się co prawda w Zamościu, nie mieszkała tu – a jednak została zamojską bohaterką, odznaczoną za swoje bohaterstwo jako pierwsza w historii kobieta orderem Virtuti Militari.
Był początek XIX wieku, w świat poszły wici o zaciągach do tworzonego właśnie polskiego wojska, które miało służyć Księstwu Warszawskiemu. Joanna, razem ze swoim mężem Maciejem bez wahania sprzedali swój majątek na Wołyniu i zaciągnęli się do wojsk Księstwa Warszawskiego. Joanna, żeby nikt w niej nie rozpoznał słabszej płci, udała młodszego brata swojego męża. W końcu prawdę odkryto, ale pozwolono jej dalej walczyć. Z armią Napoleona wyruszyła na wojnę z Austrią.
W nocy z 19 na 20 maja 1809 roku, podczas decydującego szturmu na Zamość, Joanna, na czele niewielkiego oddziału grenadierów, jako pierwsza wdarła się sekretną furtką w Bramie Lubelskiej za wały twierdzy, znajdującej się wówczas w rękach Austriaków, torując drogę pozostałym siłom wojsk. Rankiem miasto było wolne.
Za swoje męstwo i odwagę Joanna została awansowana na sierżanta. Książę Józef Poniatowski odznaczył ją orderem Virtuti Militari. Była jedną z pierwszych kobiet na świecie, która otrzymała order za bohaterstwo w walce oraz pierwszą Polką, która otrzymała to najwyższe odznaczenie wojenne.
Galeria zdjęć
