Historia browaru
Pierwsze wzmianki o istnieniu browaru w Zwierzyńcu pojawiły się już na początku XVII wieku. Wspomniano o nim w najstarszym, odnalezionym akcie, dotyczącym osady Zwierzyniec z 1639 r.
Atrakcyjne krajobrazy oraz tereny myśliwskie przyciągały licznych gości z kraju i zagranicy w nadwieprzańskie okolice. Rosło zapotrzebowanie na lokalne karczmy i browary. Piwo cieszyło się coraz większą popularnością wśród mieszkańców i turystów. W związku z tym w 1806 Stanisław Kostka Zamoyski zaadoptował istniejące w Zwierzyńcu od 1772 r. budynki gospodarcze i uruchomił w nich browar.
Ówcześnie uważano, że najlepszym piwem, jest piwo angielskie więc z powodu braku możliwości sprowadzenia trunku ze względu na wysokie koszty, rozpoczęto jego produkcję w Zwierzyńcu.
Kierownikiem browaru został Anglik o nazwisku Millard, który wprowadził angielski sposób warzenia piwa. Pierwszymi produkowanymi w Zwierzyńcu piwami były: Porter i piwo angielskie. 31 lat browaru pod kierownictwem Millarda poskutkowało podniesieniem jakości i ilości produkowanego trunku. Piwo ze Zwierzyńca było eksportowane i sprzedawane nawet w Wiedniu.
Kolejnymi osobami pełniącymi funkcje kierownika byli:
1837 - Anglik Cunning
1840 - Czech W. Herdliczek
1841 - Anglik WP. Buchalet
W tamtych czasach piwowar był jednym z najbardziej cenionych zawodów. Kierownik zakładu otrzymywał: 960 złotych, pieniądze na utrzymanie 4 krów, 12 beczek piwa, dom z ogrodem oraz zapasem opału.
Sztuki warzenia piwa uczono się na terenie obecnych państw: Niemiec, Czech i Słowacji.
Około roku 1845 w Zwierzyńcu zatrudnionych było 13 specjalistów.
Rosnące stałe koszty utrzymania zakładu stały się powodem wydzierżawienia browaru Anglikowi O.Nell Fryderykowi, który podjął się jego rozbudowy. W 1860 nastąpiło zakończenie inwestycji rozbudowy browaru, a budynek przyjął obecną postać.
W 1870 roku nowym dzierżawcą został Konstanty Brandt, który znacząco przyczynił się do wzrostu produkcji piwa.
W roku 1838 produkcja wynosiła 20.940 garnce, czyli 838 hl. Natomiast w 1880 r. wzrosła do poziomu 300 warów (1 warka to 704 litry), co daje 2112 hl.
W 1893 roku w spisie inwentarza określony został rodzaj sprzętu używanego do produkcji piwa:
kadź zacierna o obj. 264 wiader,
kadź filtracyjna o obj. 280 wiader,
1 rynna zacierna – sosnowa,
kadzie zlewne dębowe 3 sztuki,
kadzie na wodę,
2 chłodniki żelazne (kilsztoki),
27 kadzi fermentacyjnych (dębowych i sosnowych).
Pod koniec XIX wieku ogólna pojemność naczyń leżakowych wynosiła 4581 hl.
W tych latach oprócz piwa beczkowego browar rozlewał piwo także do butelek. Ilość beczek 4-8 garncowych (16-32 litrów) określano na 1421 sztuk, a stan butelek na 51.161.
Rozlew piwa prowadzony był z użyciem:
- maszynki do rozlewu,
- maszynki do mycia,
- 8 balii dębowych do butelek,
- 2 kadzi do mycia antałków.
W Browarze Zwierzyniec zawsze przywiązywano wagę do najwyższej jakości surowców. Do produkcji piwa używano słodu z własnej słodowni oraz czeskiego chmielu, kupowanego od lwowskich handlarzy. W poszukiwaniu wyjątkowych smaków prowadzono próby niestandardowego warzenia piwa. W 1839 sprawdzano użycie pszenicy jako surowca niesłodowego do produkcji piwa typu Porter.
W roku 1914 następuje wstrzymanie produkcji w browarze, które jest spowodowane kryzysem gospodarczym oraz brakiem surowców. Wznowienie działalności browaru następuje w roku 1922. Kierownikiem zostaje Polak, doceniany fachowiec - Paweł Jóźwik, który wprowadza istotne zmiany w zakresie funkcjonowania, szczególnie w działach produkcyjnych i pomocniczych. Browar powoli staje się fabryką piwa.
W roku 1929 Maurycy Zamoyski zleca Wojciechowi Kossakowi wykonanie plakatu reklamowego browaru.
W 1950 roku wprowadzenie sześcioletniego planu rozwoju gospodarczego kraju oraz decyzja Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych, stają się determinantą przekazania Browaru Centralnemu Zarządowi Przemysłu Fermentacyjnego w Warszawie. Powstają Zwierzynieckie Zakłady Piwowarsko-Słodownicze, w których skład wchodzą browary w Zwierzyńcu, Zamościu oraz hurtownie piwa w Zamościu i Biłgoraju. Dwa lata później dołączony został Browar w Jatutowie.
W skład asortymentu wchodziły 3 rodzaje piw:
- Piwo jasne 9°B
- Piwo pełne 12°B
- Piwo słodowe 10,5°B
W 1964 roku na rynek wprowadzony został nowy gatunek piwa o nazwie Kryształ 12,5°B.
Modernizacja, znaczny wzrost zdolności produkcyjnej oraz wydajności pracowników, a także przybrany kierunek gospodarczy na decentralizację zarządzania, przyczyniły się do zwiększenia samodzielności Zakładów w Zwierzyńcu. Początkowo przedsiębiorstwo zostaje przyporządkowane Wojewódzkiemu Zarządowi Przemysłu w Lublinie. Kolejną decyzją jest oddanie Zakładów pod nadzór Woj. Zjedn. Przed. PPT w Lublinie.
W latach 1970-1973 nastąpiło przyłączenie Browaru Zwierzyniec do Zakładów Piwowarskich w Lublinie oraz przeprowadzona została modernizacja, która przyczynia się do podniesienia poziomu produkcji. Wprowadzono: beczki aluminiowe do piwa, filtrację piwa na ziemię okrzemkową, rozlew piwa na polskiej linii „Pofamia” o wydajności 6-9 tys. butelek/h, wydajniejszy kocioł parowy oraz dodatkowe tanki leżakowe.
W latach 1974 – 1985 produkowane były gatunki piw:
- ciemne „Karmelowe”,
- piwo „Roztocze”,
- piwo „Hetmańskie”.
Budynek browaru przechodzi renowację w 1984 roku. Wymieniony zostaje dach na pokrycie blachą miedzianą, stropy drewniane zastąpiono konstrukcją metalową oraz przeprowadzono remont elewacji.
W roku 2006 Browar Zwierzyniec obchodzi swoją 200-letnią rocznicę. Z tej okazji zostaje wypuszczona limitowana wersja piwa Zwierzyniec.
Po czasowym wstrzymaniu produkcji Browar Zwierzyniec wznawia swoją działalność w roku 2013 limitowaną edycją piwa Zwierzyniec Pils, które jest warzone metodą dekokcji.